 |
 |
|
OSTVARENjE JEDINSTVA U APOSTOLSKOJ CRKVI Ako se sada, nakon otkrivanja učenja o novozavetnoj Crkvi obratimo istoriji početka hrišćanstva, uvidećemo da je upravo ideja Crkve bila osnovna ideja hrišćanskog pogleda na svet i da je upravo ona sazdala stvarnost. Hrišćani su sebe saznavali pre svega Crkvom, a hrišćanska zajednica je, ispred svih drugih naziva, sebe nazivala Crkvom. Reč "Crkva" se u Novom Zavetu susreće 110 puta. Reč "Hrišćanstvo" kao i mnoge druge reč" - stvo" Novi Zavet ne poznaje. Nakon silaska Duha Svetoga na Hristove učenike i apostole, Crkva je dobila postojanje kao vidljiva zajednica sa uzajamnim duhovnim odnosima njenih članova. Zaista, u početku nije bilo nikakve podrobne sheme učenja. Hristova vera se sastojala iz malobrojnih i najopštijih stavova. Nije bilo šta da se uči u hrišćanstvu. Malo se tražilo saglasnosti u bilo kakvim teoretskim stavovima. Šta je značilo biti hrišćanin u to vreme? U naše vreme na to pitanje je moguće čuti mnoštvo različitih odgovora kao: biti hrišćanin znači - priznavati Hristovo učenje, starati se da ispuniš Njegove zapovesti. To je naravno još i najbolji odgovor. Ali drevno hrišćanstvo je na ovo pitanje odgovaralo potpuno drugačije. Već od prvih strana svoje istorije, hrišćanstvo se pred nama javlja kao jednomislena i jednodušna zajednica. Van veze sa tom zajednicom nije bilo hrišćana. Poverovati u Hrista, učiniti se hrišćaninom, znači prisajediniti se Crkvi , kao što je to ne jednom izraženo u knjizi Dela Apostolskih, gde čitamo: " Gospod svaki dan dodavaše Crkvi one koji se spasavahu " (D.Ap. 2:47; 5:13,14 ). Svaki novi verujući bio je poput grane koja se privija na jedno jedino drvo crkvenog života. A evo i najkarakterističnijeg primera, kao ilustracije upravo takvog prisajedinjenja Crkvi. Gonitelj Savle, koji još diše pretnjom i nasiljem na učenike Gospodnje, na putu za Damask na čudesan način postaje Hristov sledbenik. Ovde je pred nama posebno otkrivanje Boga čoveku. Međutim, u Damasku Gospod Savlu šalje Ananiju koji ga je i krstio, nakon čega je Savle nekoliko dana bio sa učenicima; zatim Savle, koji je pristigao u Jerusalim, pokušava da se pridruži učenicima i nakon što Varnava govori apostolima o njemu, on boravi sa njima. Na taj način se čak i budući veliki apostol, koga je još u Ananijevom viđenju Gospod nazvao izabranim sasudom (D.Ap. 9:15 ), neposredno nakon obraćenja prisajedinjuje Crkvi kao vidljivoj zajednici. Ovde je osobito jasno pokazano da Gospod ne želi da zna sluge svoje van Crkve.(1) Shvatljivo je zašto sv.Apostol Pavle tako uporno u svojim poslanicama govori o Crkvi: on ne stvara učenje o Crkvi, već se još pri samom svom obraćenju susreo sa Crkvom, kao sa činjenicom. Čak je i do svog obraćenja Savle znao upravo Crkvu, a ne nešto drugo. On sam kasnije spominje: " Jer ste čuli moje življenje nekad u Judejstvu, da odviše gonih Crkvu Božiju i pustoših je"( Gal. 1:13). Savle nije gonio sledbenike nekakvog učenja, već upravo Crkvu kao veličinu, poznatu čak i "spoljašnjima". Kod verujućih, čitamo u knjizi Dela Apostolskih " bješe jedno srce i jedna duša " (D.Ap. 4:32). I veoma je bitno da su u četvrtom veku pri otkrivanju učenja o Svetoj Trojici neki Sveti Oci ukazivali kao primer, upravo na drevno-hrišćansku Crkvu, gde je mnoštvo bilo u jedinstvu. A koliko je drevno-hrišćanska zajednica bila jasno određena prekrasno govori jedan stih knjige Dela Apostolskih, koga, nekako, ne primećuju: " Od ostalih pak niko ne smjede da im se pridruži " (D.Ap. 5:13). Na taj način se sa jedne strane na obraćene u hrišćanstvo gleda kao na prisajedinjene Crkvi, a sa druge strane "od ostalih pak niko ne smjede da im se pridruži". Zar nije jasno da je u početku, kada su živi bili neposredni učenici Gospodnji, hrišćanstvo bilo upravo vidljiva zajednica - Crkva, da nije bilo samo učenje, već sam život ? Crkveno u samoj suštini, hrišćanstvo je i u stvarnosti uvek bilo upravo Crkva tj. vidljiva zajednica koja ima svoju određenu organizaciju. Gospodu je bilo ugodno da Svojoj Crkvi da upravo jerarhijsku organizaciju. Jerarhijsko uređenje Crkve stvoreno je još od strane Svetih Apostola.(2) Protestantska nauka mnogo osporava tu crkvenu istinu, ali da bi osporili apostolsko poreklo jerarhije, protestanti moraju da odreknu (poreknu?) autentičnost pastirskih poslanica Apostola Pavla tj. da podriju autoritet Svetog Pisma i samim tim da odseku taj suk na kome se drži isti taj protestantizam. Dovoljno je pročitati knjigu Dela Apostolskih i poslanice Apostola Pavla Timoteju i Titu, da bi se ubedili upravo u apostolsko uređenje jerarhije u Crkvi. Pavle i Varnava su pri samom osnivanju crkvi u svakoj rukopolagali sveštenike (D.Ap. 14:23). Apostol Pavle Titu zapoveda da po svim gradovima postavlja sveštenike (Tit. 1:5). "Duh Sveti postavi za episkope da napasate Crkvu Gospoda i Boga koju steče krvlju Svojom " (D.Ap. 20:28). Eto zašto još u prvom veku (oko 97.godine) episkop rimski Kliment, u posebnoj poslanici Korinćanima dokazuje neophodnost povinovanja jerarhiji, time što je jerarhija u Crkvi zauvek ustanovljena od samih Apostola. Između ostalog Kliment piše: " Apostoli su nam blagovestili od Gospoda Isusa Hrista; Isus Hristos je bio poslan od Boga. I tako - Hristos je od Boga, a apostoli od Hrista - i jedno i drugo je bilo u poretku po Volji Božijoj. Primivši zapovest, Apostoli su potpuno ubeđeni Vaskrsenjem Gospoda našega Isusa Hrista i utvrđeni u veri rečju Božijom, sa punoćom Svetoga Duha izašli da blagoveste nastupajuće Carstvo Božije. Propovedajući po gradovima i selima, oni su postavljali svoje naslednike nakon njihovog ispitivanja Duhom, za episkope i đakone budućih vernika." (Gl. 42). "Naši apostoli su znali kroz Gospoda da će biti razdora zbog episkopskog dostojanstva. Iz tog razloga su oni, zadobivši dar savršenog predviđanja, postavili njih i izdali zakon da kada se oni upokoje, da drugi ispitani muževi prime njihovo služenje." (Gl. 44) A nakon samo dve decenije sveti sveštenomučenik Ignjatije Bogonosac na putu za Rim na stradanja, piše poslanice različitim crkvama i svuda ubeđuje na pokornost jerarhiji. "Ništa ne činite bez episkopa i sveštenika. Ne mislite da će biti bilo čega pohvalnog kod vas, ako budete to radili sami po sebi", piše sveti Ignjatije Magnežanima (Gl. 7:2). "Onaj koji ma šta čini bez episkopa služi satani", piše on Smirnjanima (Gl. 9:1). "Ko bude sebe poštovao više od episkopa potpuno je propao", piše sveti Ignjatije svom učeniku Polikarpu, episkopu smirnskom (Gl. 5:2). Bez jerarhije, po učenju svetog Ignjatija, nema Crkve (poslanica Tralijanima, Gl. 3:1). "Koji su Božiji i Isus Hristovi, oni su sa episkopom", čitamo u poslanici Filadelfijcima (Gl. 3:2). Potpuno je očigledno da je Crkva od samog početka sebe videla kao jerarhijski ustrojenu i da je na jerarhiju gledala kao na bogoustanovljeni organ svog rukovođenja. Delatnost tog organa se izražavala u savršavanju blagodatnih sveštenodejstava, u učenju vere, u crkvenoj disciplini. Crkveni život je u različitim vekovima različit. Menja se i delatnost jerarhije, ali princip jerarhijskog uređenja Crkve ostaje uvek isti i neizmenljiv. Na kraju, čini se da bi učinili veliki propust ako ne bismo naveli makar nekoliko mišljenja drevnocrkvenih pisaca po pitanju koje nas interesuje: da li je moguće hrišćanstvo bez Crkve? Zadržaćemo se na pogledima samo dva pisca koji su se mnogo trudili nad pojašnjenjem učenja o Crkvi: svetog Kiprijana Kartaginskog i blaženog Avgustina. --------------------------------- NAPOMENE: |
